Zanieczyszczenie powietrza a otyłość u dzieci. Naukowcy widzą związek

Otyłość u dzieci może nieść za sobą negatywne konsekwencje zdrowotne w życiu dorosłym. Jest to choroba, która wymaga leczenia (a nie jedynie nieestetyczny problem) – została wpisana na listę Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób. Według raportu Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) nadwagę i otyłość odnotowano u 32 procent polskich dzieci w wieku 7-9 lat. Jest to 8 miejsce wśród badanych krajów w Europie. Teraz naukowcy dowiedli, że czynnikiem, który może wpływać na otyłość u dzieci, jest między innymi jakość powietrza. Warto również przypomnieć, że kilka miesięcy temu lekarze uznali smog za oficjalną przyczynę choroby 11-latka. Była to pierwsza taka diagnoza w Polsce.

Zanieczyszczenia powietrza a otyłość u dzieci

Badanie zostało opublikowane na łamach czasopisma „Environmental Pollution”. Badacze przeanalizowali dane pochodzące od ponad 46 tys. katalońskich dzieci w wieku 2-17 lat, które w latach 2011-2018 jednorazowo zmieniły miejsce zamieszkania. Okazało się, że przeprowadzka dzieci do miejsc, gdzie było większe zanieczyszczenie powietrza, wiązała się również ze wzrostem wskaźnika ich masy ciała. Badanie to dowodzi, jak ważne są działania związane z ograniczeniem zanieczyszczenia powietrza między innymi właśnie ze względu na negatywny wpływ na zdrowie dzieci. Poza innymi działaniami może być to jeden z elementów zapobiegania nadwadze i otyłości u najmłodszych.

Przebieg badania nad związkiem między otyłością i jakością powietrza

Naukowcy z Instituto de Salud Global Barcelona (ISGLOBAL) razem z innymi badaczami z Institut Universitari d'Investigacio en Atencio Primaria w Barcelonie przeprowadzili naturalny eksperyment na dużą skalę. Eksperci w rejonach, które były zamieszkiwane przez dzieci, sprawdzali poziom zanieczyszczenia powietrza przed i po przeprowadzce, badając roczny poziom dwutlenku azotu i pyłów zawieszonych o średnicy nie większej niż 10 mikrometrów (PM10) i o średnicy nie większej niż 2,5 mikrometra (PM 2,5). Z kolei w ośrodkach podstawowej opieki zdrowotnej podczas rutynowych badań mierzona była masa ciała dzieci, dzięki czemu można było określić jej ewentualny wzrost. Badacze do swojej analizy wykorzystali obliczenia wskaźnika masy ciała (BMI) dzieci przed przeprowadzką oraz 180 dni po niej.

Jak zanieczyszczenie powietrza wpływa na wagę dzieci?

Przeprowadzka do miejsc, gdzie powietrze było bardziej zanieczyszczone, wiązała się z niewielkim wzrostem masy ciała wśród dzieci. Badacze odnotowali ten efekt w związku ze wszystkimi miejscami, gdzie powietrze było zanieczyszczone. Tendencja do wzrostu BMI z tego powodu była silniejsza u dzieci w wieku przedszkolnym, a także dzieci uczęszczających do szkoły podstawowej. Z kolei, gdy dzieci wraz ze swoją rodziną przeprowadzały się na tereny mniej zanieczyszczone – nie wiązało się to ze zmianą BMI. Naukowcy nie zaobserwowali podczas badania zależności między statusem społeczno-ekonomicznym rodziny a masą ciała najmłodszych.

I choć u dzieci z obszarów zanieczyszczonych wskaźnik masy ciała zwiększał się w niewielkim stopniu, to naukowcy podkreślają, że i tak to badanie może mieć ogromne znaczenie dla zdrowia publicznego w skali światowej. Wynika to z faktu, że obecnie 56 procent populacji żyje na obszarach miejskich, które są bardziej zanieczyszczone.

Dlaczego smog wpływa na wzrost wagi u dzieci?

Biologiczne mechanizmy łączące zanieczyszczenie powietrza z przyrostem masy ciała nie są jeszcze w pełni zrozumiane. Ta zależność może mieć związek między innymi z:

• zaburzeniami hormonalnymi,
• stresem oksydacyjnym,
• zmianami metabolizmu,
• zmniejszoną czynnością płuc,
• stanem zapalny tkanki tłuszczowej (wynikającym z zanieczyszczeń).

Do przybierania na wadze może przyczyniać się także większy ruch samochodowy, przez który dzieci rzadziej wychodzą na dwór, przez co spada ich aktywność fizyczna. Naukowcy przypominają, że na otyłość i nadwagę u dzieci wpływa współdziałanie wielu czynników, między innymi są to czynniki genetyczne, psychologiczne, społeczne, ale również styl życia. I choć, jak się okazuje, zanieczyszczenie środowiska również odgrywa w tym pewną rolę, to trudno badać jego wpływ. Nie jest jeszcze jasne, czy czy związek między zanieczyszczeniem powietrza a otyłością w dzieciństwie jest przyczynowo-skutkowy (czy zanieczyszczenie powietrza bezpośrednio powoduje otyłość lub nadwagę) czy wpływ mają na to inne czynniki z tym związane.